Sporun Fiziksel Gelişimdeki Rolü Nedir?
Bireylerin fiziksel gelişimlerine katkıda bulunmak yalnız beden eğitimine özgü bir amaçtır Hareket, bireyin doğasında vardır Hareket sisteminin temelini ise aktif olarak kaslar, pasif olarak da kemikler oluşturur Hareket bunların daha güçlü olmasına yardımcı olur Yani, fiziksel etkinlikler normal kas ve kemik gelişimi için zorunlu olmaktadır Aynı zamanda beden eğitimi etkinlikleri, kemik özgül ağırlığını ve bağ dokuların esnekliğini arttırarak bunları baskı ve gerginliklere karşı güçlendirir Beden eğitimi etkinlikleri düzenli olarak yapıldıklarında, organizmanın fiziksel uygunluğunu ve dayanıklılığını buna bağlı olarak iç organların fonksiyonlarını geliştirir Böylece organizmanın değişen koşullara daha kolay uyum sağlaması ve yorgunluğa karşı koyma gücü artar En fazla etki, becerilerin gelişmesi, kassal hareketle verimliliğin artması, dolayısıyla kassal güç ve dayanıklılığın artmasında görülür
Fiziksel Psikomotor Gelişimdeki Rolü
1 Kalp-Dolaşım Sisteminin Dayanıklılığı: Kassal dayanıklılığın bir öğesidir ve kalbin, akciğer dolaşım sisteminin uzun süre devam eden orta ve yüksek şiddetteki etkinlikleri verimli bir şekilde yapabilme yeteneğidir
2 Kas Kuvveti: Fiziksel olarak kuvvet, kütlenin ve hızın ürünüdür Biyolojik açıdan ise kuvvet, kas hareketleri ile dirençlere karşı koyma ve onları aşabilme yeteneğidir
3 Kas Dayanıklılığı: Dayanıklılık, yorgunluğu rağmen etkinliğe devam edebilmektir
4 Esneklik: Vücudun değişik eklemlerinin tüm hareket alanında eklemler çevresinde hareket etme yeteneğidir
5 Vücut Kompozisyonu: Vücuttaki yağ kütlesi ve yağsız vücut kütlesi vücut kompozisyonunu oluşturur
6 Koordinasyon: Kompleks hareketlerin gerçekleştirilmesinde kasların mükemmel uyumlu çalışması anlamına gelmektedir
7 Denge: Statik veya dinamik hareket sırasında, vücudun istenen pozisyonu sağlayabilmesi yeteneğidir
8 Sürat: Aynı hareketi başarılı ve hızlı bir şekilde yapabilme veya kısa bir mesafeyi mümkün olduğunca kısa bir sürede tamamlayabilme yeteneğidir
9 Çabukluk: Bir noktadan diğerine hareket ederken, vücudun yönünü mümkün olduğunca hızlı, akıcı, kolay ve kontrollü bir şekilde değiştirebilme yeteneğidir Kısaca, kişinin pozisyonunu değiştirme hızı ile ilişkilidir
10Güç: Kısa zaman içerisinde maksimum efor yeteneğidir
Zihinsel Gelişimindeki Rolü
Eğitimin yelpazesinin tüm alanlarınca paylaşıldığı gibi beden eğitimi de bilginin birikimi ve iç görü ile anlaşılmasını sağlarBilginin edinilmesi, anlaşılması ve iç görü kazanma zihinsel gücün malzemesini oluşturur
Beden eğitimi aracılığıyla birey, sağlık ilkeleri ve hareketin yaşamdaki önemini kavrar
Duygusal Ve Toplumsal Gelişimindeki Rolü
Duygusal ve toplumsal gelişim birbiriyle karşılıklı etkileşim halindedir
Her beden eğitimi etkinliği toplumsal bir deneyimdir ve çoğunlukla duyguları geliştirir Bu etkinlikler sayesinde birey, duygularını ifade etme olanağı bulur Saldırganlık, öfke, utangaçlık, kıskançlık vb duygularında boşalım sağlar, bunları kontrol etmeyi sağlar
Beden eğitimi etkinlikleri benlik gelişimine de katkıda bulunur
Beden eğitimi etkinlikleri bireyde ; kurallara uyma, başkalarının haklarına saygı, yardımlaşma, işbirliğine dayalı yaşam biçimi gibi alışkanlıklar kazandırır
SOSYAL YÖNÜYLE SPOR
Beden eğitimi ve sporun temel amacı, insanın beden ve ruh sağlığını geliştirmek, iradesini güçlü kılmaktır
Beden eğitimi ve spor iradeyi güçlendirerek, insanın kendi kendine güveninin gelişmesi ve kişiliğinin olgunlaşmasını sağlar Kişinin gizli yeteneklerini ve yapıcı yönünü harekete geçirerek fiziksel gelişmenin yanı sıra ruhsal ve sosyal gelişmeyi olası kılar Püberte (yeni gelişme) döneminde fiziksel gelişmenin durmasına karşılık kişiliğin olgunlaşması, ruhsal ve sosyal gelişme devam eder
Kişiler arasındaki ilişkileri çoğaltmak, grup çalışmasını kolaylaştırmak, karşılıklı dayanışmayı sağlamak, kişiyi topluma kazandırmak ve sosyalleşmesine katkıda bulunmak, sporun amaç ve yararları arasında sayılabilir
Daha geniş kapsamıyla ele alındığında sporun, suçlu, engelli vb gibi sorunlu insanların sosyal hayata uyum sağlamalarında önemli rol oynadığını söyleyebiliriz
Toplumu oluşturan bireylerin, hem genç hem de yaşlı kesimi için önemli bir konu olan serbest zamanların değerlendirilmesinde spor, çok değerli bir ilgi alanıdır
Sportif etkinliklerin gelişmesinde, yapılmasında rol oynayan sosyal ve ekonomik etkenleri şu şekilde sıralayabiliriz :
· Kitle iletişim araçları
· Gelir düzeyinin yüksekliği
· Boş zamanların varlığı
· Genel ekonomik durum
· Nüfusun sosyal gelişmişlik durumu, sosyal ve kültürel düzeyin yüksekliği
· Sosyal statünün eğitim yoluyla elde edilmiş olması
· Kişilerin sosyalleşme durumu
· Toplam nüfus içinde genç yaşlı oranı
· Spor için uygun bir altyapının olması
· Toplumun sosyal, ekonomik ve kültürel hedeflerinin belirlenmiş ve sosyal bütünleşmenin gerçekleşmiş olması
Bu faktörlerin bir araya gelmesi ülkenin sosyal gelişmişlik düzeyinin artması sağlar
Uluslararası ilişkilerin düzenlenmesinde spor, diplomatik bir araç olarak değerlendirilmektedir
A. Şamil KOÇAK
Beden Eğitimi Öğretmeni